..:: SAHABELER ::..

HASSAN B. S�B�T (r.a)

K�firlere kar�� sl�m ve M�sl�manlar� �iirleriyle destekleyen, "Ras�lullah'�n ��iri" diye bilinen Sahab�. Nesebi; Hassan b. S�bit, b. M�nzir b. Haram b. Amr b. Zeyd-i Men�t b. Adiyy b. Amr b. M�lik b. Necc�r b. Sa'lebe b. Amr b. Hazrec; k�nyesi, Ebu'l-Velid Eb� Abdurrahman ve Ebu'l-Hasan olarak bilinmektedir. �nv�n�; ��ir-i Ras�lullah'd�r. Babas� S�bit, Annesi ise Furay'a bint-i H�lid'dir. Soyu, Neccaro�ullar� kabilesinden gelip K�htan� Araplar�na ula��r. Peygamberimizden yedi veya sekiz y�l �nce d�nyaya gelen Hassan b. S�bit, y�z yirmi ya��n� ge�kin olarak Muaviye d�neminde Medine'de vefat etmi�tir (682M). Onun vefat� ile ilgili ayr� ayr� tarihler verilmektedir (�bn Hacer el-Askalan�, el-�sabe, I, 326).

Hassan b. S�bit, m�sl�man olmadan �nce �iirleriyle tan�nan ve sevilen ��irlerden olup, bu durum daha sonra da devam etmi�, M�sl�man olduktan sonra da �sl�m hakk�nda �iirler yaz�p s�ylemeye ba�lam��t�r. O, bulundu�u Gass�n� saray�nda Yah�di bir din adam�ndan duydu�u yeni bir peygamberin gelece�ine dair s�zler �zerine onu beklemeye koyulmu�, sonu�ta Hazrec kabilesinden Medine'de yeni bir Peygamber'in geldi�i haberini duymas�yla m�sl�man olmu�tur. O s�rada Hassan b. S�bit'in ileri bir ya�ta, yakla��k altm�� ya�lar�nda oldu�u s�ylenmektedir (Ahmed Nedv�, S�ib Ens�r�, Asr-r Sa�det, T�rk�e �ev. III, 367).

Hassan b. S�bit (r.a) m�sl�man olduktan sonra peygamberimizin yan�ndan ayr�lmam��, ihtiyarl��na ra�men �bn Abb�s'a g�re bizzat Peygamberimizin gazvelerine kat�lm��t�r. Bedir sava��nda ya�l�l�k ve bedenen zay�fl�k sebebiyle bulunamam��, ancak yazd�� ve s�yledi�i �iirleri ile m��rikler �zerinde b�y�k te'sir yaparak m�sl�manlar� cihada te�vik etmi�tir. Ras�lullah, Hassan b. S�bit'in m��riklere kar�� s�yledi�i �iirler hakk�nda "Hassan'�n beyitleri d��mana ok darbesinden daha etkilidir" buyurmu�tur (�bn�'l-Es�r, �sd�'l-��be, III, s. 26).

Hassan b. S�bit (r.a) �iirleriyle; Ras�lullah�, �sl�miyeti ve m�sl�manlar� �ver, �sl�m'�n y�celmesini ve cih�d� te�vik edici beyitler s�ylerdi. Ayr�ca Kurey� k�firleri ve di�er m��riklerin �sl�m'a sald�r�lar�na kar�� onlar�n y�zkaralar�n� ortaya koyucu �iirlerle a��zlar�n� sustururdu. Hz. Hassan b�t�n ��irlerin en �st�nlerinden biri kabul etmi�tir (�bn R��eyk, Kitab�'l-Umde, I, 56).

Medine'de Peygamberimiz Mecsid-i Nebev�de Hassan b. S�bit'e ait bir minber yapt�rm��, gerek ihtiyar olmas� ve gerekse o d�nemin bir gelene�i olan �iirin arab insan�n�n �zerindeki te'sirini g�z�n�ne ald��ndan �sl�m� tebli�in y�n�n�n sadece k�l��la de�il ayn� derecede s�z ve yaz�yla da ger�ekle�tirilmesinin �nemine dikkat �ekmi�tir. Bu g�n dahi bin d�rt y�z on y�ld�r y�r�t�len bu yolda; yaz�l� ve s�zl� tebli�in �nemi kat kat artarak devam edegelmi�tir. "Ey Hassan, m��riklerin, k�firlerin y�z karalar�n� ortaya koy! Cebr�il seninledir. Ashab�m silahla harbettikleri gibi sen de dilinle sava�" (Tehzibu't-Teshib, II, 247, Asr-� Saadet, III, 372).

Hassan b. S�bit (r.a), hayat� boyunca �iir sahas�n�n �nde gelen sim�lar�ndan biri olmu�tur. Bedir sava��ndan sonra yahudi �air lideri Ka'b b. E�ref sava�ta �len Mekkeli m��rikleri i�in �iirler s�ylemi�ti. �evrede te'sir uyand�ran bu �iirlere kar�� Peygamberimiz (s.a.s) de Hassan b. S�bit'e �iirler yazmas�n� s�ylemi� Hassan b. S�bit de Yahudi �aire kar�� iirler yazarak onun Mekkeli m��rikler aras�nda itibar�n�n sars�lmas�na neden olmu�tur. Hicretin dokuzuncu y�l�nda Temimo�ullar� kabilesinden bir heyet, esirlerini almak �zere Medine'ye gelmi�ti. Yanlar�nda en me�hur hatiblerinden de getirerek �sl�m aleyhinde propaganda yapmay� d��n�yorlard�. Ancak Peygamberimiz Hassan b. S�bit, Utarid adl� m��rik ��irin s�yledi�i �iire kar�� "Kalk bunun konu�mas�na kar��l�k ver" emriyle, Hassan b. Sabit oradaki m��riklere g�zel bir ders vermi� ve onlar�n meclisten ��k�p gitmelerini sa�lam��t�r. Daha sonra Temim heyetinden Akra b. H�bis, kendinden ge�erek "Allah'a yemin olsun ki bu Zat'a (Ras�lullah'a), bizim bilmedi�imiz bir yard�m gelmektedir. O muhakkak muvaffak olur, onun hatibi ve ��iri bizim ��irimizden �st�nd�r" diyerek hayranl�k ve �slam'�n g�c�n� itiraf etmi�tir. Sonra Akr� b. Habis Peygamberimize gelerek m�sl�man olmu� ve orada bulunan Temimo�ullar� da �sl�m'� se�mi�ti. Bu olaya sebep olan Hassan b. S�bit'in, �u me�ldeki bir �iir s�yledi�i kaydedilmektedir: "Fihr ve karde�lerimin �nde gelen ki�ileri, insanlara uyacaklar� bir adeti a��klad�lar. Kalbinde Allah'a kar�� tavka duygusu bulunanlar ve her t�rl� hayr� i�leyenler bu adeti memnuniyetle kabul ederler. (...) �ok iffetlidirler. Onlar�n iffeti hakk�nda vahy n�zil oldu. Hi� bir pisli�e bula�mayan m�sl�manlard�r. D�nyaya d��k�nl�kleri de onlar� kirletmez (..). Arzular ve taraftarlar farkl�l�k g�sterdikleri zaman sen Ras�lullah'�n kendilerine taraftar oldu�u kavme ikramda bulun (...) onlar b�t�n kabilelerin en faziletlisidirler; ister ciddi olarak konu�sunlar isterse alay etsinler bu h�k�m de�i�mez; (�bn Kayyim el-Cevziyye, Z�d�'l Me�d, �ev. Vecdi Aky�z, Ali Vasfikurt, Salim �g�t, �stanbul 1990, IV, 68-69). Ayn� d�nemde Abdullah b. Rev�ha ve Ka'b b. M�lik de �sl�m'�n y�celi�i i�in �iirler s�yl�yorlard�.

Hassan b. S�bit (r.a), Peygamberimizin vefat�yla ruh� bir ��k�nt� i�erisine girmi� ve �z�nt�s�nden g�zleri g�rmez olmu�tur. Uzun mersiyeler s�yleyerek Peygamberimizin arkas�ndan yas tutmu�tur. �iirlerinin birinde "Ras�lullah'�n pak aln� karanl�k i�inde g�r�nd�� zaman ortal��a nur sa�an, karanl�� ayd�nlatan �era� gibi g�r�n�r" demi�ti. Daha sonralar� b�yle bir hal i�inde uzun bir hayat ya�ayan Hass�n b. S�bit, M. 862 y�l�nda vefat etmi�tir. Peygamberimizin "Muhakkak ki Allahu Te�la, Ras�l�n� �vmek ve m�dafaa etmek hususunda Hass�n'� Cebr�il (a.s)'la takviye etmektedir" Hadisi onun tek tesellisi olmu�tur (Buh�ri, Bedu'l-Halk 6; Me��z�, 30; M�slim, Fadail�'s-Sahabe,153-157). Hass�n b. S�bit'in Peygamberimiz hakk�nda "Sizden iyisini g�zlerim g�rmedi asla, sizden g�zelini do�urmad� hi�bir ana, her ay�p ve kusurdan pak yarat�ld�n�z, sanki diledi�imiz gibi yarat�ld� m�" (M�sl�m, Fed�il�'s-Sah�be,151) s�zleri de "��irlere sap�klar uyar. Onlar�n her sahaya dal�p ��kt�klar�n� ve yapmad�klar� �eyleri s�ylediklerini g�rmez misin? Ancak im�n edip s�lih amel i�leyenler Allah'� �ok zikredenler ve haks�zl��a u�rat�ld�ktan sonra haklar�n� alanlar b�yle de�ildir. O z�limler, yak�nda nas�l bir ink�lapla y�k�lacaklar�n� bileceklerdir" (e�-�uar�, 26/224-227) �yetlerinde ge�en "S�lih amel i�leyen" ��ir kullar aras�nda oldu�unu g�stermektedir.

Kaynak: S�mil Islam ansiklopedisi

Sayfa Ba��

��Dini S?zl?k

Alfebetik S?raya G?re Listele
?hlas Holding a.?. taraf?ndan bas?lan
dini s?zl?kt?r.